بیر گون،
فرق ائتمز قیش اولسون یا دا باهار.
شاهگؤلونون بوتون گوللری
دروازا یولونا دوزولر
آغاجلار پئشوازا چیخار
بوتون غربت تبریزه قاییدار
اوزلر گولر
گؤزلر گولر
سؤزلر گولر
و
گون اوزو گؤرر نیسگیللی دیرنیشلریمیز.
او بیر گون
گوللرین روحوندا آچیلما هوسی
سازلارین تئلینده سئومک هاواسی
او گون ابدیتدن بیر گون اؤنجهسی
او گون بیزدن بیر گون سونراسی.
آنچه نوشتهام»
رضا براهنی
نام تمامی پرندههایی را که در خواب دیدهام
برای تو در اینجا نوشتهام
نام تمامی آنهایی را که دوست داشتهام
نام تمامی آن شعرهای خوبی را که خواندهام
و دستهایی را که فشردهام.
یازدیغیم»
شعر: رضا براهنی
چئویردی: سوسن نوادهرضی
یوخودا گؤردویوم بوتون قوشلارین آدینی
بوردا سنه یازمیشام
بوتون سئودیکلریمین آدینی
اوخودوغوم بوتون یاخشی شعرلرین آدینی
و سیخدیغیم اللری
بوتون گوللرین آدینی گؤی بیر گولداندا
بوردا سنه یازمیشام
بورادان کئچرکن، بیر آن آیاقلاریوین آلتینا باخ
من آیاقلاریوین آدینی
بوردا سنه یازمیشام
قوللاریوی- سئوگییه و کپنگه کؤرپو اولونجا، و گؤورچینلری باغرینا سیخینجا
بوردا سنه یازمیشام
باغدا بیر دایره اکمیشم کی، گئجه اونو گونش دولدورار، گوندوز ایسه، آی
و بوتون منظومهلردن بوراخیلمیش بیر اولدوز
اونون ذاتیندان جوجهریر
اونو دا بوردا سنه یازمشام
منی باغیشلا، ایللردیر سندن اوزاقدا قالمیشام
آنجاق هر زامان، هر یاندان هر نهیی، گئجهده یا دا گوندوز گؤرموشم
و هر کیمسهیی اؤپموشم بوردا سنه یازمیشام.
تکجه سنه بوردا یازمیشام
اوزاقلاردا و باغلانتیلارلا؛
یورغونلوقدان یووادا قالمیش بیر بؤیوک قوشون حجمی؛
گؤزلهین گؤزلرده اوداقلانمیش، بوتون قایغیلارین روحو؛
من دیدرگین قوملارین گیزلرینی
بوردا سنه یازمیشام
حیف! منیمله چیین به چیین تورپاقلی یوللاردا یوکسهلن جوانلار گئدیبلر
من اونلارین آدلارینی بیر به بیر بیلیرم
و قیزیشیرام
اونلارین آدینی بیر به بیر اوخویاندا
اونلار هامیسی دونیا یوخولارینین بالالاریایدیلر
اونلارین یوخولاریندا یوروملامالاریم
دونیا جماعتینین دیلیندن دوشمور
یوروملاری دا بوردا سنه یازمیشام
باغلاردا
اورتایاشلی بعضی آغاجلار وار کی آغلاییر
چونکی قارانقوشلارین یوواسینی
فیرتینا اوغورلاییبدیر
فیرتینا اوغورلاییبدیر
من دئمیشم گنج شمعلری
آغاجلارین دؤورهسینده یاندیرسینلار
اورتایاشلی آغاجلارین آدینی
بوتون قارانقوشلارین آدینی
بوردا سنه یازمیشام
اؤلولر ایسه ایکی جور ایدلر
من اؤلوم اوزوندن بو پردهنی کنارا چکمک همن
سن گؤزلرینی دنهییملی توت کی گؤرهسن (دنهییملی= ورزیده)
بو اؤلولردن بیر دستهسی
سانکی هئچ اؤلمورموشلر
فوسفورلو قبرلرله قبریستانلیق یولوندان قاییدیردیلار بلکه
و شهرلری ایشیقلاندیریردیلار
یئر اوزونون گلهجکلرینین چیراقلاری ایدیلر؛
او بیر دستهلر ایسه
مظلوم ایدیلر
سانکی هئچواخت یوخ ایمیشلر؛
یاشامین ایلک باشیندان، سانکی اؤلموشدولر
بؤیوک بیر یئرآلتی سوپورگه
گؤودهلرینین ارهخیرداسینی سوپوروردو
و دیبی اولمایان قویولارا تؤکوردو
بو سوپوروب تماق دوغانین اؤزیدو
من اؤلولرین هر ایکی جورونون آدینی
بوردا سنه یازمیشام
من ایستردیم گؤزل بیر اوزو
سینهم اوسته قویوب
اؤلم
آما بئله اولمادی
و اولمایاجاق
وارلیق چوخ بتر قیتمیردی
حافظ»ین اؤلومونه و یاشامینا باخ
حافظ»ین نئجه یاشاماسی نیسبی دیر
بیز هئچواخت بیلمیریک حافظ» نئجه اؤلدو
سانکی اؤلومونون یومولو اووجونو گیزلین بیر واجیب کیمی اؤزویله آپاریبمیش
ایند
یوللاردان اؤتدویونده
منیم اونلاردان آشاغی سوروندویوم درین قویولارا باخ
بو قوولارین گیرده آغزی وار
گؤیدن باخاندا هر قویو آغزی، دف چالانین بارماقلاری دلمیش اولان بیر دف-ه بنزهییر
آنجاق
بو قویولارین دووارلای آرخاسیندا دا
دف چالیرلار
کورد دفلری
من بو سایاق
دونیادان گونشی گؤرمهیه گئتمیشم
-کؤهنه بیر دفین ایچیندن، چئورهمده دف چالاندا-
دنیا آنلامسیزدیر منیم اوچون
من سئوردیم گؤزل بیر اوزو سینهم اوسته قویام
و اؤلم
آما اولمادی
وارلیق چوخ بتر قیتمیردی
دویغوسال انسانین
دویدوغو آجی
سونسوزدور
من بو ایلک و سون سوزمهلری ده
بوردا سنه یازمیشام
روحوم یوخاولوش گؤسترگهسی اولسا دا
ذهنیم ان غریب شئیدیر
بونلارین دئمهسی منیم اوچون هر گون داها دا چتینلشیر
من بوتون گونلری ازبرلهین دئییلم
آما
اؤلسم بیله
هئچ نه چیخماز یادیمدان
بیر عؤمور کئچیب و گلمهیهجک
تکجه من دئییل، هر کیمین عؤمرو
من عالمیین و آدمین آنیلارینی
دایرهده
باغدا اکمیشم
او دایره
باغدا
منیم یاشام دویغومون اورونو ایدی
دوشن هر میوه آغاج دالیندان دایرهیه دوشور
یئنهلهنیر دایرهده
یئنهلمه و فاصله، یئنهلمه و دایره، دایرهلرین فاصلهلره یئنهلمهسی
منیم یاشام دویغومون اورونو ایدی
من بو گیرده باخیشی دا
بوردا سنه یازمیشام
ایندیسه
یاخینا گل و باغ قاپیسینین آچارینی
آل مندن
باغین نمنیشانینی
آچار اوسته
بوردا سنه یازمیشام
منی ایللردیر سندن اوزاقدا قالمیشام
گئدیرم ییاتام
من پردهنی کنارا چکدیم
ایندی سن خاطیرسایالیقلا
کپنک کیمی
باغدا گز دولاش
من کپنکلرین قانادلارینی دا
یئنی بویالارلا
بوردا سنه یازمیشام
(بوقیسا حیکایه بی اف جی فیلمیندن آلینمیش)
عطاح.ح. (اونونجو کیلاس- شاهید لیسهسی-تبریز)
یوخودان اویانیرام. گئجه ساعات 3-دور،یامان سوسوزلامیشام. سو ایچمک اوچون، سسسیزجه آیاقلاریمی دره- دره اوتاغین او بیری گوشهسینه گئدیرم. 3-4 لیوان سوایچندن سونرا بیردن- بیره و اؤز- اؤزومه پنجرهیه ساری یاخینلاشدیم. سانکی گوجلو بیر انرژی منیپنجره طرفینه چدی.
پردهنی آچدیم. انسان شکلینده بیر دئوی گؤردوم. دئو منه سلام وئریب، منه یاخینلاشدی.چوخ قورخوردوم. آما دئیهسن اونون سسی اورهییمی ساکینلشدیریردی. دئو منه دئدی:
-سنی اینجینمک ایستهمیرم! سن تکجه اوشاقسان کی، منیم چاغریشیما جواب وئریب، یوخودان اویاندین. منهیاردیم ائله بیرلیکده بورداکی اوشاقلارین رویالارینی گؤزللشدیرک!
من دئدیم:
-بو ایشی نئجه ایستیرسن گؤرهسن؟ بیز هئچ زامان باشقالارینین رویالارینی دییشدیره بیلمهریک.
دئو گولومسونوب، دئدی:
-منیمله گل، سنه گؤستریم!
دئوین الینین اوستونده اوتوروب، اونونلا گئتمهیه حاضیرلاندیم. بیردن- بیره دئو گؤیه آتیلدی. اوقدر یوکسلدی کی، آیین گؤزل اوزونو لاپ یاخیندان آیدین- آشکار گؤره بیلدیم. شبههسیز بو، یاشامیمین ان گؤزل آنیلاریندان بیریایدی.
دئوین آیاقلاری یئره دَیدیکده بؤیوک بیر سارای گؤردوم. بو سارای منه گؤره چوخچوخ بؤیوک اولسا دا، دئوه گؤره چوخ چوخ کیچیک ایدی. دئو الینی ائوینین پنجرهسیندن اوزادیب، میزین اوستوندنایچی یاشیل کپنکله دولو بیر شوشه قاب گؤتوردو. اوزونو منه توتوب دئدی:
-اووجومدا اوتور، سنین یاشادیغین یئره قاییدیریق!
من دئوین الینده اوتوردوم، دئو یئنه سیچرادی، بیرلیکده یاشادیغیم بهزیستینین پنجرهسینین اؤنونده دایاندیق. من پنجرهدن ایچری گیریب، سسسیزجه یاتاغیما ساری گئتدیم.دئو شوشه قابی آچدی، اونداکی یاشل کپنکلری بیر به بیر بهزیسیتی اوتاغینین ایچریسینه اؤتوردو. کپنکلر اوشاقلاریناوستونه قوندو. من اوشاقلارین اوزوندهکی گولومسهییشی گؤردوم.
کپنکلرین بیری منیم اوستومه قوندو. او آن، کناریمدا تانیش بیر سس ائشیتدیم. بوسس آنامین سسی ایدی. اونو قوجاقلاییب، سئوینجیمدن آغلاماغا باشلادیم. یوخوداناویاندیم.
کوراوغلوسیرری: افسانهدن حقیقته
میرزهحاجییئو
کؤچوردو:سوسن نوادهرضی
بو سوالا جواب وئرمک اوچون اؤنجه اونونهانسی یوزایللیکده یاشایا بیلمهسی احتیمالی اوزرینده دایانمالیییق.
تورکیه تورکلری ده دیگر تورک خالقلاریکیمی کوراوغلونو اؤز قهرمانلاری حساب ائدیرلر و دئیرلر کی، او اون آلتیجی عصردهآنادولودا یاشامیشدیر. جلالی حرکاتینین باشچیلاریندان بیری اولموشدور. اماکوراوغلونو جلالی حرکاتی ایله باغلاماغین اؤزو آرتیق اونو اورتا آسیا و آذربایجان کوراوغلوسوندانآییریر. چونکی بو حرکات عثمانلینین ایچ ساواش مسئلهسی ایدی. عثمانلی- صفویمناسبتلری گرگینلشهرک 1514-جو ایلده محاربهیه سبب اولموش، صفویلر بو محاربهدهیئنیلدیکدن سونرا آنادولودا یاشایان شیعهلر عثمانلی پادشاهلارینا قارشی مبارزهیه باشلامیشدیلار. 1519-جو ایلده باشوئرمیش بو عصیانا ججلال آدلی بیریسیباشچیلیق ائتمیش، لاکین تئزلیکله سلطان یاووز-ون اوردو بیرلیکلری عصیانییاتیرمیش، جلالی ایسه اؤلدورموشدولر.بوندا سونرا آنادولونون گاه بو، گاه دیگر طرفینده باش قالدیرمیش عصیانلارا جلالینآدی ایله جلالیلر حرکاتی دئییلمیشدیر و گویا کوراوغلو دا او عصیانلاردان بیریسینینباشیندا اولموشدور. نیه گویا دئییرم؟ چونکی کوراوغلو اون آلتینجی عصرده یاشامیشاولسایدی توفنگی گؤرونجه حیرت ائتمهمهلی ایدی، چونکی توفنگ ده، توپ دا اوندا هلهآزی 150 ایل اوّللردن عثمانلی اوردوسوندا استفاده اولونوردو. بیرینجی وووساواشیندا 1389/ و استانبول فتحینده 1453/ عثمانلی اوردوسو توفنگلردن استفادهائتمیشدی. حتی بو اوردودا توفنگچی بیرلیکلری دئییلن و ساواشدا چوخ اؤنملی رولاوینایان اوردو بیرلیکلری واردی . قانونی سلطان سلیمان زامانیندا، یعنی جلالیلرینططغیان ائتدیکلری واختلاردا توفنگ تولیدینه دیگر سیلح تولیدیندن داها چوخ آغیرلیقوئریلیردی. تاریخچی کمال پاشازاده سلطان بیرینجی مراد-ین امریندهکی عثمانلیاوردوسونون 1360-جی ایلده چورلو-یا ائتدیگی سفرینده کافیر اوردوسویلا چارپیشدیغیآنی بئله تصویر ائتمیشدی:
"ساواش قوماشی ساتیلدی، توپ- توفنگچاتیلدی، آت-و- آدم بیر بیرینه قاتیلدی". دئیک کی، کوراوغلونون دستهسیندهتوفنگ یوخیدی، اما او، تبعسی اولدوغو دؤلتین عسگرلرینده توفنگ آدلی بر سیلاحگؤرمهمیشدیسه، بئله مشهور سرکرده اونون حاقیندا هئچ اولماسا ائشیدمهلی ایدی آخی.اما بیر باخین، ایلک دفعه او توفنگ گؤردویونده او نه حالا دوشور.
"کیشینین چیینینده یاریآغاج، یاری دمیر غریبه بیر شئی واردی. کوراوغلو نه قدر دقت ائتدیسه بیر شئی فهمائده بیلمهدی. بو نه ایدیسه، اونون تاندیغ شئیلره اوخشامیردی. چوماق ایدی، چوماقدئیلدی. عمود ایدی، عمود دئییلدی. کوراوغلون ماراق چولغادی کی، یارب گؤرهسن بو نهاولان شئیدی. یاناشیب کیشیدن سوروشدو»
-قارداش، سوروشماق عاییب اولماسین، بو نهدیربئله چیینینه کئچیرمیسن؟
کیشی دئدی توفنگدی. کوروغلو باخدی کی، بوسؤزو هئچ ایندییه کمی ائشیتمهییب، دئدی:
- قارداش، توفنگ نهدی؟
اؤزو ده آداما، حیوانا، هر نهیه دهیسهاو ساعات اؤلدورور.
کوراوغلو سوروشدو:
-نئجه یانی هر نهیه دهیسه؟
کیشی دئدی:
-هر نهیه دهیسه ده. آدما، حیوانا،قوشا.
کوراوغلو کیشینین سؤزونه اینانمادی.توتدم یاخاسیندان کی، او نهدی کی آدام اؤلدورور، وور منه گؤروم نئجه اؤلدورور.
کیشی دئدی:
-باشینا دؤنوم، چیخ یولونا گئت، منی قاناسالما.
کوراوغلو دئدی:
-اولماز کی اولماز. یا گرک بو ساعاتآتاسان باخام، یا دا کی یالان دئییرسن.
کیشی دئدی، کوراوغلو دئدی، کیشی گؤردویوخ، بو ال چکهسی دئییل، دئدی:
-قارداش، من سنه آتا بیلمرم، ایندی کی الچکمیرسن، عیبی یوخدو، قوی بیر اؤکوز قربان اولسون سنه.
بونو دئییب کیشی اؤکوزون بیریسینی نیشانآلدیو گولـله آچیلماقلا اؤکوزون یخیلماسی بیر اولدو. کوراوغلو یورودو اؤکوزونیانینا. باخدی کی اؤکوز امللی- باشلی اؤلوب.".
اون آلتینجی عصرده هر هانسی بیر کندلینینچیینیندن توفنگ آشیراراق اؤکوزلرینی اوتارماسی غریبه دئییلدیر. غریبه اودور کی،همین کندلیی توفنگین نه اولدوغونو چنلیبئلی-ین اتهییندهجه کوراوغلویا باشاسالیر. کوراوغلویا- عؤمرونو قانلی قادالی مبارزه لرده کئچیرمیش بیر سرکردهیه.اونون ایسه بو سیلاح بارهده نه اینکی تصورو بیله یوخدور، مسافهدن اوخسوز، نیزهسیزهر هانسی بیر وارلیغین اؤلدوروله بیلمهسی فیکری، عمومیتله، بئینینه باتمیر.اؤکوزون یاخیلدیغینی گؤرسه ده، یورویوب اؤلدویونو گؤزلری ایله گؤرمک ایستهییر.تمامیله اؤزونو ایتیریر، حیرتیندن دونوب قالیر، سانکی قولو- قانادی قیریلیر"بیج ایامی گلدی" دئییر.
اون آلتینجی عصر کوراوغلوسونون توفنگاوچون بونجا حیرتلنمهسی عاغیلاباتاندیر می؟ اصلا یوخ.
بیر ده کی، او عصر عثمانلینین قدرتلیچاغلاری ایدی. سلطانلار آرتیق خلیفه آدینی داشییردیلار، دؤلتین سرحدلری جنوبداعربستانا، مصره، شیمالدا ایسه مجارستانا، آوستریا سرحدلرینه قدر اوزانیردی. اوزاقسفرلرده توپلاری ایله دوشمان قالالارینی یئرله یئکسان ائدن سلطانلارین عثمانلینینایچینده قیلینجلا، اوخلا سیلاحلانمیش بیر دستهنین سییغیندیغی قالانی اون ایللرلهعصیان مرکزی کیمی ساخلاماسی هئچ جور ایناندیریجی گؤرونمور. اولا بییلسین کی، عصیانباشچیلاریندان هانسیسا بیریسی دیگرلریندنمردلیگی ایله داها چوخ فرقلنمیشدیر، آما داستان یارادیجیلاری او عصرده قدرتلیسلطانلارا قارشی دایانماق کیمی آغیر بیر ایشین عهدهسیندن یالنیز اصل کوروغلونونغلبه ائدهجهیینی، همین قهرمانی سادهجه کوراوغلولاشدیرمیشلار.
یئری گلمیشکن، اگر کوراوغلو مبارزهسی،مایاسیندا شیعه- سنی اختلافی اولان جلالی حرکاتی ایله باغلیدیرسا، نهیه گؤره بودینی داستانا یانسیمامیشدیر؟ داستاندا بونا آزاجیق دا اولسا بیر ایهام یوخدور:کوراوغلو هر بیر دینی مناقشهدن اوزاقدیر. عمومیتله، چنل بئلدن آذان سسیائشیدیلمیر. بئلهلیکله، آختاردیغیمیز کوراوغلو جلالی دئییلدیر. او، اون آلتینیجیعصرده یاشایا بیلمز.
قئید ائتدیگیم کیمی، سلطان بیرینجیمراد-ین اوردوسوندا توفنگچی بیرلیکلری واردی، دئمک کوراوغلونو اون دؤردونجو عصردهده آختارماق دوزگون دئییل. البته، آذربایجان، اورتا آسیا عثمانلینین ترکیبیندهدئییلدی، اما او سلطانلا عینی دؤرده اورتا آسیادا اوندان دا بؤیوک تیمور لنگ ساواشمیدانینا آتیلمیشدی. بؤیوک مونقول خاقانی توختامیش-ین 250000-لیک اوردوسونو ایکیدفعه مغلوب ائدن بو حؤکمدارین قوشونوندا دا توپچو و توفنگچی بیرلیکلری واریدی.یعنی قطعیتله دئمک اولار کی، کوراوغلونون یاشادیغی احتمال ائدیلن بوتون اراضیده – اورتا آسیادا، آذربایجاندا، کیچیک آسیادا انسانلار توفنگیننه اولدوغونو ان آزی 1360-جی ایللردن بیلیردیلر.
کوراوغلو توفنگی قوجالیغیندا گؤرموشدو،اونا گؤره ده فرض ائتمک اولارمی کی، اونون قوجالیغی همین بو ایللره تصادفائتمیشدیر؟
خئیر. چونکی داستاندان آنلاشیلان اودورکی، توفنگ بیر سیلاح نؤعو کیمی لاپ یئنیجه ایجاد اولونموشدور. دئمک، هله حؤکمداراونون قیلینجلا، اوخلا مقایسهده نه قدر ثمرهلی اولوب اولمادیغینیآنلامالییدیلار، یعنی اونون ایجاد اولونماسی ایله اوردولارین اونونلاسیلاحلاندیریلماسی آراسیندا، طبیعی کی، معین قدر واخت کئچمهلی ایدی. اما نه قدر؟اوتوز ایل؟ اللی ایل؟ یوز ایل؟
داستاندا کوراوغلو توفنگی گؤردوکدن سونرانیگارلا خئیلی مدت یول گئدیب، چاتدیقلاری بیر شهرده توفنگلی عسگرلره راستلاشیرلار.منجه بورادا کوراوغلونون آختاریشیندا بیزه گرک اولان ایکی مهم حادثه بیر حکایهدهبیرلشدیریلمیشدیر: یئنی سیلاحین ایجادی و اونون اوردولادا اؤزونه یئر آلماسی.بونونلا بئله حیکایهنین اؤزوندهجه اونلار آراسیندا خئیلی مدت آیریلییغی وار:کوراوغلو ایله نیگار خئیل مدت یول گئتمهلی اولورلار. اما نه قدر؟ ناغیل دیلیویورک اولار، بیزی حقیقتدن اوزاقلاشدیرا بیلر. حقیقتی تاپماق اوچون ایسه، بیلمهلیییکگؤرک توفنگ نه زامان ایجاد اولونوب.
(آردی وار.)
کوراوغلوسیرری: افسانهدن حقیقته
میرزهحاجییئو
کؤچوردو:سوسن نوادهرضی
بیرینجی بؤلومدن بیرینجی حیصه:
کوراوغلو حاقیندا نه قدر دئیلمیش، نه قدر یازیلمیشدیر! هله نهقدر ده دئیلهجک، نه قدر ده یازیلاجاق! اما تدقیقاتچیلار اینجیمهسینلر،کوراوغلونون شخصیتی مسئلهسینه آیدینلیق گتیریلمهیینجه، بو تدقیقاتلارین ائله بیردهیری اولمایاجاق. چونکی بو افسانهوی قهرمان حاقینداکی هر هانسی بیر یازینیاوخویارکن بئیینلره هر شئیدن اؤنجه بیر سوال حاکیم کسیلیر: آخی او کیم اولوب؟شخصا من بیر اوخوجو کیمی ایندیهجن اوخودوقلاریم ایچینده بو سوالا جواب تاپا بیلمهمیشم.
تخمینلر، گومانلار، فرضیهلر باش آلیب گئدیر، گؤزل یازیتکنیکی، حقیقتدن اوزاق فانتئزیلر اوخوجونو دویورمور. آدام ناغیل ایله حقیقتآراسیندا قالیر، بیلمیرسن ناغیلدیر، یوخسا حقیقت. آخی بیر- ایکی افسانهنی چیخماقشرطی ایله داستان، دئمک اولار کی، تمامیله رئال حادثهلر تاثیری باغیشلاییر، سادهجهبدیعی تخیل گوجلودور، آشیق یارادیجیلیغی یوکسک سویهدهدیر، ائله ایسه قهرمان نیهخیالی اولمالی دیر؟ ایش او درجهیه چاتیبکی، اونو اوزایدان گلمیش یاریی انسان، یاری میفیک بیر وارلیق کیمی خیال ائدنلربیله، تاپیلماقدادیر.
منیم فیکریم بئلهدیر: کوراوغلو تمامیله رئال شخصیتدیر. بویازیدا دوشونجهلریمی عزیز اوخوجولاریملا بؤلوشوب، بونو اثباتلاماغا چالیشاجاغام.بو تمامیله یئنی فی اولدوغو اوچون یازینی اوخویوب قورتاردیقدان سونرا، امینمکی، بیر چوخلاری تعجب ایچینده قالاجاق. البته، اینانیلماز بیر شئین حقیققت کیمیقبول ائدیلیب ائدیلمهمهسی زامانین ایشیدیر، اما فاکت فاکتلیغیندا قالیر واونون زامانین محاکمهسینه احتیاجی یوخدور.
بو یازینی یازاراق کوروغلو تدقیقاتچیلاری جرگهسینه قوشولماقدابر تک مقصدیم واردیر: شیرین جانینی عؤمرو بویونجا تهلوکهلره آتاراق قولو گوجونهاؤلمزلیک قازانان قهرمانین حاقینی، نهایت، اؤزونه قایتارماق. بونون اوچوناوخوجولاریمدان کیچیجیک بیر زحمت اومورام: یازینین سونونا قدر صبرلیرینی باسیب،منیمله بیرلیکده قوچ کور اوغولونون آختاریشینا چیخماق، والسّلام.
سئودیگیمیز حیکمتلی بیر ایفاده وار: شیرین یالاندانسا، آجیحققت یاخجیدیر. ارسطویا دئمیشلر، افلاطون سنین سئویملی معلمیندیر، نیه اونوندئدیکلرینه قارشی چیخیرسان؟ دئمیش کی، افلاطون منه عزیزدیر، اما حقیقت اوندان داعزیزدیر. دئمیشلر بس حقیقت ندیر؟ دئمیش کی، حقیقت منمی دئدیکلریمدیر.
بئلهلیکله، شیرین یالاندانسا، آجی حقیقت آرخاسینجا. یولچویولدا گرک.
تورک خالقلارینین بؤیوک اکثریتینین شیفاهی عنعنهسینده موجوداولان کوراوغلو.دنیادان بالکانلارا، سیبیردن سوریایا قدر چوخ گئنیش بیر اراضیدهیاییلمیش غیرعادی بر قهرمانلیق داستانی. تدقیقاتلاردان معلوم اولان بودور کی،گویا ظلم آلتیندا اینلهین خالقلار ظالملارا قارشی مبارزه آپاران ائله بیریئنیلمز قهرمان بارهده خیاللار قورموشلار کی، سونوندا آشیقلار بو خیاللاردان بئلهبیر مؤحتشم داستان دوزوب قوشموشلار. ائله ایسه اورتا آسیانین اوجقارلارییندانآذربایجانا، تورکیهیه قدر بؤیوک بیر اراضییه سپهلنمیش کور اوغلو قالالاریهارادان چیخمیشدیر؟ رئال قالالاردا خیالی قهرمان؟! یوخسا کیم هارادا کوراوغلویالایق عظمتلی بیر قالا گؤرموشسه، اورا اؤز سئویملی قهرمانینی"یئرلشدیرمیش" و خالق دا بونو قبول ائتمیشدیر؟ خالقین یادداشی، محکماولدغو قدر ده صاف اولور: یالانی سئومز، قوندارما احوالاتی رئال آدی ایله الَکدنگئچیرمز. قاچاق نبینین آدینا الینجه قالاسی»نی چیخا بیلریکمی؟ و یا بابک»یناقامتگاهی شیروانشاهلار ساراییایدی دئسک، کیم اینانار؟ او خالقین یادداشیندا بَزقالاسینین صاحبی کیمی قالمیشدیر، شیروانشاهلار سارایینین ایسه اؤز صاحبلریاولموشدور.
دوغرودان دا نیه کوراوغلو قالالاری بو قدر چوخدور و بئله بؤیوکبیر اراضییه سپهلنمیشدیر؟ کوراوغلونون رئاللیغی شبههسینه یول آچان بو تاپماجاندیر؟ هر بیر تورک خالقی قطعیتله اونو اؤزونونکو حساب ائدیر، اما هامی کیمی بیرجهعؤمور یاشامیش بیر آدام گؤرهسن هانسی سیرله اونلارلا خالقین اولادی اولابیلمیشدیر؟ غریبهدیر، بیز نیه بئله حساب ائدیریک کی، او، گنجلیک ایللریندنقاجالانا قدر، یعنی دئمک هاراداسا اوتوز- قیرخ ایل مدتینده آنجاق بیر قالادایاشامالیی ایدی؟ دلیلر اکینچیلیکله، مالدارلیقلا مشغول دئییلدیلر، درسلرینیوئردیکلری ظلمکارلارین مالیندان باشقا هئچ کیمسهنین وار- یوخونو الیندنآلمیردیلار، کروان باسمیردیلار، ائله ایسه سئمک ایچمکلرینی هارادان تاپیردیلار؟بیر دئییلدیلر، بئش دئییلدیلر، 7777 ایگید اون ایللر بویونجا نه ایله دولانیرمیش؟اگر ظالیم بَیلری، خانلاری اؤلدوردوکدن سونرا اونلارین یئرینه اؤز آداملارینیتعیین ائتسهیدیلر، دئیردیک او ماحالدان، ا.و ولایتدن گلن وئرگیلرله قارینلارینیدویورورلار، اما کوراوغلو ظولمکارلارلا حاق-حساب چکدیکدن سونرا دلی لری ایلهبیرلیکده چنلیی بئله قاییدار، یئییب- ایچیب خوش گئچردیلر، والسلام. یعنی اونوندولت قورماق فیکری یوخیدی. حتی اوزاق سفرلره گئتدیکده بیله، اورالاردا هئچ بیرآدامینی تعیین ائتمهدن سونوندا یئنه چنلی بئله دؤنوردو، چونکی اونون هئچ بیردؤلتچیلیک ادعاسی یوخ ایدی. ائله ایسه اونون و ایگیدلرینین بیر نؤمرهلی پروبلئمییئمک پروبلئمی اولمالی ایدی. بو پروبلئمی چؤزمهدن عینی قالادا اونن ایللرلهقالماق چتین اولاردی. اونا گؤره ده سوال اولونور: اوزاق سفرلره گئدرکن یئنیدن چنلیبئله دؤنمهیین معناسی واردیمی؟ اورالاردا هئچ می قالا یوخ ایدی؟ آخی واخت آشیرییئنی- یئنی قالالارا گئچمکله او هم یئنی ظالیملار "اوونا" چیخمیشاولاجاق، هم ده اونلارین خزینهسینی اله گئچیرمکله ایگیدلرین یئمک پروبلئمینی حلائدهجکدی. قهرمانلارین دا قارنی اولور. بیر ده، مقصدی یالنیز ظالیملارین درسینیوئرمک اولان کوراوغلو آنلامایا بییلمزدی کی، بییر قالانین یان- یؤورهسیندهکیبیگلری، خانلاری یئرلرینده اوتوتدوقدان سونرا اونلار اونون قورخوسوندان بیر داهاباش قالدیرا بیلمزلر، ائله ایسه ندن عیینی قالادا یاشاماغا داوام ائتمهلی ایدیلر؟
البته کوراوغلونو خیالی بیر اوبراز کیمی قبول ائتسک، اوندااونون دا، ایگیدلرینین ده یئمک پروبلئمینی نظره آلماماق اولار، دئیه ریک اؤنملیاولان اونون میبارزهسیدیر، خیاللاردا قیرآتین چیینلرینده بیر جوت قاناد دا اولابیلر، سونرادان یوخ اولسا بیله. اما اگر بیز اونون بیر رئال شخصیت کیمی ایزینه دوشمک ایستهییریکسه، اوندااعتراف ائتمهلیییک کی، دؤلت قورماق فیکریندن چوخ چوخ اوزاق اولان کوراوغلو اوچون7777 نر ایگید اون ایللیکلر بویونجا عینی قالادا اوتورماقلا دویورماق چوخ موشکولمسئله اولاردی. دئمک ان عادی منطق بونو دئییر کی، سئویملی قهرمان قالادان قالایا،ولایتدن ولایته گئچمهلی ایدی، بیر یئرده اوزون مدته دورماق ارزاق اوزوندن محوهبرابر اولاردی. یعنی قالالارینن صاحبلری، طبیعی کی، بونا قارشی چیخاجاقدیلار ومغلوب اولاجاقدیلار، بئلهلیکله ده، او یئنی یئرلردهکی ساده خالق دا اولکیلرکیمی اونو بیر قصاصچی کیمی سئوهجکدی. ایندی تصور ائدین کی، بؤیوک بیر آتلی دستهبو قالادان او قالایا، بو شهردن او شهره طوفان کیمی کئچیب گئدیر، اؤنونده هئچ بیردوشمن اوردوسو دورا بیلمیر، کوراوغلو آدی گلنده هامی قورخودان توک سالیر، اما.اما بو دسته کئچیب گئتدیگی شهرلره قالالارا فاکتیکی صاحبلندیگی حالدا اورالاراهئچ بیر جانشینینی تعیین ائتمیر. نیه؟ اگر کوراوغلونون ماموریتی عدالتی برپا ائتمکدن، ظولموآرادان قالدیرماقدان عیبارت ایدیسه، الینده چوخ بؤیوک امکانلار اولدوغو حالدا اؤزوعدالتلی جمعیت قورمالی دئییلدیمی؟ البته دئیه بیلرلر او، بر خالق عصیانچیسی ایدی، دؤلت آدامی دئییلدی. اما مگربابک خالق عصیانچیسی کیمی میدانا آتیلمامیشدیمی؟ عرب ایشغالچیلارینی قوودوغوتوپراقلاردا اؤز آداملارینی رهبر تعیین ائده – ائده خرمیلر دؤلتینی قورمامیشدیمی؟ و یا تیمور لنگ اعداماولوناجاغینی اؤیرهنینجه گئجه ایله بئش- اون سیلاحداشی ایله داغلارا قاچماقلاعصیانا باشلامامیشدیمی؟ مونقوللاردان آددیم- آددیم آلدیغی تورپاقلارا، قالالارااؤز آداملارینی تعیین تعیین ائده – ائده دؤلتقورمامیشدیمی؟ رازین-ده خالق عصیانچی ایدی، اما تزار اوردوسوندان آزاد ائتدیگیتورپاقلارا اؤز آتامانلارینی تعیین ائتمیردیمی؟ بو بوتون زامانلارین یازیلمامیشقانونو ایدی: دوشمانی مغلوب ائتدینسه، خزینهسینه ده، تورپاقلارینا دا صاحب اول،عکس حالدا ساواشین آنلام اولمور. اگر کوراوغلو عصیانی چوخ قیسا مدتده پارلاییبسؤنن بیر خالق حرکاتی اولسایدی، او زامان بلکه ده دؤلت قورماغا واختی اولمامیشدی،دئیهریک. اما او، گنجلیک ایللریندن قوجا چاغلاریینا قدر بؤیوک بیر حرکاتا رهبرلیکائتمیش تجروبهلی سرکرده ایدی. عاغیللی، مودریک، تدبیرلی بیر سرکرده. ائله ایسهنیه هئچ بیر یئرده اؤز جانشینینی تعیین ائتمهمیشدی؟ سادهجه ایستمهمیشمی؟ غریبهدیر!اجازه وئرین شبههلهنک: بورادا نسه دوغرو دئییل. تصور ائدین کی، بیر گولشچی هریاریشدا رقیبلرینین کورهیینی یئره وورور، اما غلبهنی دادمادان، مدال آلماداندرحال دا قاچیب گئدیر. او ایدمانچی حاقدا نه فیلشرلر. آخی حتی قایداسیزدؤیوشلرین ده قایداسیی اولور.
اوندا بئله چیخیر کی، کوراوغلونون دؤلتقورماقدان دا واجب نسه باشقا مقصدی اولموشدور. بو مقصده چاتماق اوچون ده اورتاآسیادان آذربایجانا، آنادولویا قدر بؤیوک بیر اراضییینی کئچمهلی ایمیش. بؤیوک بیرآتلی دستهسی ایله یولا چیخدیغی اوچون ده گاه بو، گاه دیگر یئرلرده دوشمانقوشونلاری ایله وروشمال ایمیش. غریبهدیر، نه مقسدی اولا بیلردی؟ آختاردیغی بیرشئی واردی بلکه؟
بو سوالا جواب وئرمک اوچون اؤنجه اونونهانسی یوزایللیکده یاشایا بیلمهسی احتیمالی اوزرینده دایانمالیییق.
باشیازی ۲۹
توتالیم ارکی ییخیب، یئرله بیر ائتدیز؛ بس سهندی، ساوالانی نئیلهیهجکسیز؟؟؟
اؤلکهنین ان اوجا تاریخسل دیوارلاریندان بیری ساییلان ارک علیشاه، تبریز شهرینین سیمگهسیدیر، نیشانهسیدیر، معنوی وارلیغی و کیملیگیدیر. یانیندا یئنی مصلّی تیکیلمیش اولان ارک علیشاه، 724 ه.ق. ایلینده، تاجالدین علیشاه گیلانینین توسطو ایله تیکیلیب، 1310 ه.ش. ایلینده 170 نؤمره ایله اؤلکهنین ملی اثرلر لیستهسینده ثبت اولونوبدور. هوندورلوغو 36 متر اولان بو بنزرسیز بینا، ایلخانلیلار دؤورونه عایددیر.
سون گونلرده، ارکین یاخین چئورهسینده، تاریخی اثرلره عاید اولان اسلام جمهوروسونون قانونلارینی آیاق آلتینا قویاراق، پارکینگ آدینا، یا دا آماجی بللی اولمایان عمرانی ایشلر بهانهسینه، گئجهلر گئج واختا کیمی، تر- تلهسیک درین قازمالار و آغیر بولدوزرلرله سؤکوب تورپاق گؤتورمه ایشلری آپاریلدی.
تبریز و بوتون جماعتین، و اؤلکهیه اورک یاندیران آیدین دوشونجهلی اصیل وطنداشلارین گوجلو اعتراضینی ایستر- ایستهمز ائشیدن سوروملولار، تر- تمیز ارکین اطرافینی سؤکوب تؤکوب، ایستهدیکلری آلتیاپینی (زیربنانی) ایجاد ائدیب، خاطیرجمع اولاندان سونرا، "قازما و تورپاق گؤتورمه پروژهسی دایاندیریلدی"- دئدیلر!!!
اؤلکهمیزین، اوستانیمیزین، شهریمیزین سوروملولاری؛ ارکین آخیرینه چیخاندان سونرا نهیی دایاندیردیز دوغوردان؟!. به قول قدیمکیلرقالانینی دا قوناغیمیز اولایدیز!». آخی بیز وطنداشلار سیزه گووهنیب، سیزلره رای وئرمیشدیک کی، بیزی، ارکیمیزی، شهریمیزی و . قورویاسیز. بو ایدی بیزیم گووهنجیمیزه وئردیگینیز قیمت؟! 20-ده تبریزی بو تهر اسلامی اؤلکهلردن گلن قوناقلارین قاباغینا چیخارداجاقسیز؟! توتالیم گؤی مسجیدین یان یؤورهسینده پاساژ سالینان کیمی، ملی کتابخانا، صاحبالامر، منصور مدرسهسی، باقیرخان ائوی، بازار آغزی. یوخا چیخان کیمی البیر اولوب، ارکی ییخیب، یئرله بیر ائتدیز؛ سهندی، ساوالانی نئیلهیهجکسیز؟؟؟
بیر ملتین تاریخینی سیلیب، یوخ اتلمکله، باشقالارینا تاریخ قوندارماق اولماز. تبریزین ارکی، کرپیجلری بیر- بیرینین اوستونه دوزهرک ارک اولماییب کی، ایللر بویو ملت ایله بیرلیکده، چیین به چیین تاریخ یاشاییب، ارک اولوب!
@sancaq
دیلی اولمایان کیمسهنین دوشونجهسیاولماز، دوشونجهسی اولمایانین ایسه، دیلی اولماز. اؤز دیلینی اؤیرهنن انسان، کیملیگینهوارار، حقیقتی قاورایار. دیلینی دوغرو دوزگون اؤیرنمهین بیریسینین دوشونجه دایرهسیدار، ذهنی باجاریقسیز اولار.
دیل جانلی بیر وارلیقدیر. منطقیاولاراق، دیل و وارلیق بیری- بیریندن آیریلماز ایکی فنومندیرلر. انسانین کیملیکیوغرولوشو، اونون ائییتیمینده گیزلیدیر. عمومی ائییتیم و گلهجکده ایش و یاشامدا اوغورلو اولماق ایسه، آنا دیله باغلیدیر.اوشاقلارین ایلک اوخولدا اوخودوقلاری دیل اؤز آنا دیللری اولمالی، اوندان سونرا،هر نئچه دیل اؤرگشسهلر، اونلارا آنا دیلی تملینه دایالی اولان ایکینجی دیلساییلیر.
اوشاق،اؤزونو آنا دیلی ایله تانییب، کیملیگینه ساری ایلک آددیملارینی گؤتورر. یئنیجهدوغان کؤرپه، آنا دیلی ایله کیملیک و کولتور اییهسی اولار. سونرا همین دیل ایله،ایلک اجتماعی قوراللاری اؤیرهنیب، باشقالارییلا ایلهتیشیم (ارتباط) قورار. بوباخیمدان، آنا دیلی اوشاق اوچون اؤنملی رول اویناماقدادیر و فردین هر یؤنده گلیشمهسی،مطلق آنادیلینین اؤیرنمهسینه باغلیدیر.
اؤزآنا دیلینی دوغرو- دوروست اؤیرهنن اوشاق، منطقی اولاراق، اؤزونو داها یاخشیتانییب، تانیدا بیلر. بیر توپلومون دیلی، او توپلومداکی انسانلارین بیری- بیرییلهباغلانیب ایلهتیشیم قورماق اوچون آراج، و اورتاق دهیرلرین تملیدیر. بیز یا داتوپلوموموز، آنا دیلیمیزی اؤنمسمهدیکجه، اجتماعی ایلیشکیلرده داها چوخ چتینلیکلرچکهجهییک. آنجاق کیملیگیمیزی آنا دیلیمیزین اساسیندا یوغرولدارساق، بیر چوخسورونلاریمیز اورتادان قالدیریلاجاق.
دنیانینبوتون ائییتیم اوزمانلاری بو نؤکتهیه وورغولاییرلار کی، اوشاقلار اؤز آنا دیلیندهدوشونوب، اؤز فیلری و دویغولارینی بو دیلده داها یاخشی ایفاده ائده بیلیرلر.
آنادیلینده ائییتیم آلماق، هر شئیدن اؤنجه بیر انسانی حاقدیر، عینی زاماندا ایسه،بیر ملت یا دا بیر قومون اُولوم- قالیم حاقیدیر. آدلیم دیلچی، هارکورت "دیل،بیر ملتین گوزگوسودور" دئمیشدیر، بو اوزدن ده هر ملتین، آنلامینی یالنیزجااؤز دیلینده تاپا بیلدیگی اؤزونه اؤزل کولتورو و یاپیسی (ساختار) واردیر.
درباره این سایت